Kultura strzyżowska
Kultura strzyżowska – kultura występująca w epoce brązu na terenach dzisiejszych Polski i Ukrainy.
Występowała w pierwszej połowie II tysiąclecia p.n.e. Swoim zasięgiem obejmowała tereny od wschodniej części Wyżyny Lubelskiej (między górnym Wieprzem a Bugiem) po obszary południowo-zachodniego Wołynia, sięgając, a nawet przekraczając rzekę Horyń. Największe zagęszczenie stanowisk kultury strzyżowskiej odkryto na obszarze Grzędy Horodelskiej[1]. Zdarzają się znaleziska przedmiotów, które można przypisać kulturze strzyżowskiej, poza ogólnie wyznaczonymi granicami jej rozpowszechnienia. Przykładem tu może służyć nieduża amfora, znaleziona na stanowisku nr 62 (Mogiła) w Nowej Hucie[2].
Charakteryzowała się małymi, otwartymi osadami i krótkotrwałymi obozowiskami, przeważnie na wzniesionych obszarach lessowych, lub cyplach wysokich teras rzecznych. Budownictwo składało się głównie z drewnianych naziemnych budowli zrębowych, ze ścianami oklejonymi gliną, ziemianek, szałasów i spichlerzy do przechowywania zboża. Czasami wewnątrz domostw znajdowały się paleniska.[potrzebny przypis]
Gospodarka opierała się na hodowli bydła, kóz, owiec, trzody chlewnej, koni, gęsi i psów. Praktykowano także łowiectwo, rybołówstwo i zbieractwo. Dość dobrze rozwinięty był także handel, o czym świadczą dość liczne importy.
Pochówki, o obrządku szkieletowym, praktykowano na terenie osad i na cmentarzyskach. Ciała układano najczęściej na wznak, w groby płaskie, jamowe, owalne i prostokątne, czasami z kamienną obudową. Zmarłego wyposażano w ozdoby z muszli, fajansu lub miedzi, a także w wyroby krzemienne, kościane i ceramiczne.
Jako tzw. kultura późnosznurowa wnosi wkład w następującą po niej kulturę trzciniecką[3].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Hyrchała 2015 ↓, s. 40.
- ↑ Marta Godłowska, Znalezisko amforki kultury strzyżowskiej z Krakowa-Nowej Huty na tle występujących tam śladów osadnictwa z przełomu neolitu i początków epoki brązu, „Sprawozdania Archeologiczne”, tom XXXVI, 1984, s. 39-47 [dostęp 2024-02-04].
- ↑ Epoka brązu. W: Jerzy Gąssowski: Kultura pradziejowa na ziemiach Polski. Warszawa: PWN, 1985, s. 154. ISBN 83-01-05421-2.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Anna Hyrchała, Kultura strzyżowska - początek nowej epoki, wyd. Katalog do wystawy „Wojownik i Księżniczka. Archeologia - medycyna sądowa - sztuka", Hrubieszów: Muzeum im. ks. St. Staszica w Hrubieszowie, 2015, ISBN 978-83-931607-6-1 [dostęp 2024-02-03] (pol.).